Даўно зіхаціць на спеўным небасхіле нашага горада яркая зорка народнага гурта вандроўных музыкаў «Фэст». Яе добра відно не толькі нам, тубыльцам Баранавіцкага краю, але і многім нашым суседзям, як блізкім, так і дальнім. А ўзыйшла яна яшчэ ў мітуслівым 1992 годзе, калі беларускі народ апынуўся перад бурлівым патокам новых рэалій у свеце.
…Стаяў снежань 1992 года. Завіхурылі калядныя святы. На вуліцы Куйбышава было многалюдна: толькі што скончыліся службы ў абодвух храмах. Цікавасць праходжых выклікала групка моладзі з музычнымі інструментамі ў руках. Многія, у тым ліку і я, спыніліся, прадчуваючы штосьці неардынарнае.
Нарэшце гарманіст падаў знак – і ўвысь узляцела і радасна затрапятала там палымянымі крыльцамі беларуская полька. Заліхвацкія пераборы гармоніка і срэбраны перазвон цымбалаў тут жа смела расштурхаў рытмічны грукат ударніка і кантрабаса, увішны смычок весела заскакаў па струнах скрыпачкі, а задзірыстая дудачка ўзялася падсыпаць у такты музыкі прыгаршні дробненькага жару …
Неўзабаве навокал музыкаў ужо хвалявала ўнушальная грамада, на тварах людзей засвяціліся радасныя ўсмешкі, ажывіліся і весела загікалі нават бабулькі і дзядкі, узгадаўшы сваю няблізкую маладосць, а некаторыя, нягледзячы на здрадніцкі трэск суставаў, пусціліся ў скокі.
Мне ж адразу прыгадаліся колішнія аповяды бацькі, дарэчы, таксама гарманіста, пра тыя часы, калі такія вось «капэлі» па-майстэрску аздаблялі народныя святы і вяселлі. На сэрца міжволі накаціліся цёплыя і шчымлівыя хвалі замілаванасці і шкадавання. Тое ж самае, несумненна, адчувалі і іншыя, бо ўздыхаў, а потым і гарачых воплескаў ды крыкаў «Брава! Малайцы!», што накрылі апошні акорд танца, было не ўтаймаваць.
Затым у квяцістую тасьму аркестра ўпляліся звонкія маладыя галасы: музыкі пачалі спяваць. Песень, баек і прыпевак было многа. Ланцужок народных часта перабівалі і невядомыя яшчэ аўтарскія творы. Гарачыя ж сэрцы музыкаў з кожным словам і ноткай пасылалі нам такія моцныя эмацыянальныя зарады, што хутка ўся грамада прысутных, як кажуць, «завялася», і ўжо ніводзін з нас не ўстояў на месцы!.. Асабліва моцна закранула нашы сэрцы песня, прыпеў якой пачынаўся словамі «Ой, братка беларус, чаму ў цябе сівы вус?..»
Той першы канцэрт нязвыклай тады музычнай дружыны, быццам нечаканы віхар, уварваўся ў нетры шматгадовага засілля штучных прыладаў на сцэнічных пляцоўках. Ён тым і застаўся ў памяці гараджан назаўсёды.
Так пасярод багны набіўшай аскоміну «драцяной» музыкі раптам узвысіўся прыцягальны сваёй каларытнасцю астравок, на якім загаспадарылі народныя матывы, жывое гучанне галасоў і таго, на чым ігралі нашы дзяды, – гурт вандроўных музыкаў.
Іван Кусцінскі, выкладчык музычнага вучылішча і прыроджаны гарманіст, будучы чалавекам няўрымслівым і перапоўненым любоўю да ўсяго нашага, роднага, не раз засмучана гаварыў калегам па працы:
– Сябры! Азірніцеся наўкола! Усюды гудуць надаедныя пластмасавыя тварэнні! Чаму не чуваць іншых, нашых спрадвечных? Чаму пыляцца ў закутках народныя інструменты? Давайце ж папросім у іх прабачэння і створым гурт па канонах даўніх часоў!
Аднойчы такая прапанова сустрэла гарачую падтрымку. Энтузіясты тут жа абралі сабе кіраўніка. Ім стаў Іван. Размеркавалі «пасады» і пачалі рэпетыраваць. Іграць на гармоніку ўзяўся сам галава гурта, на скрыпцы – Сяргей Ляшкевіч, на цымбалах – Іна Андрава, на кантрабасе – Міхась Скрундзь, на ўдарніку – Васіль Шкодзік, на дудцы – Уладзімір Якубовіч. Міхаіл Скрундзь прапанаваў свае паслугі паэта і кампазітара. Неўзабаве кірмашы, плошчы, канцэртныя і паркавыя сцэны, бальніцы і прадпрыемствы нашага горада сталі месцамі сустрэч з творчасцю гэтых здольных музыкаў.
Хутка паследавалі паездкі аўтэнтычнага калектыву па гарадах і сёлах краіны. У 1994 годзе «Фэст» ярка выступіў на першым Міжнародным фестывалі фальклору ў горадзе Пінску, за што атрымаў ганаровае найменне «народны». Удзелы ў конкурсах, фестывалях і святах пачалі прыносіць шматлікія ўзнагароды і званні лаўрэатаў і дыпламантаў. Асабліва ганарацца музыкі прэміяй Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь «За духоўнае адраджэнне», якую яны атрымалі ў 2002 годзе.
Дзе толькі не пабывалі нашы слаўныя прапагандысты беларускага песеннага багацця! Расія, Украіна, Прыбалтыка, Польшча, Нямеччына, Аўстрыя, Венгрыя і Кітай чулі і горача прымалі нашы песні, танцы, байкі і прыпеўкі. Усюды заставаліся шматлікія іх сябры і добрыя ўспаміны аб нашай мілагучнай мове і напеўнасці народных мелодый.
Дарэчы, стала правілам перад кожнай паездкай папаўняць рэпертуар гурта перламі фальклору таго народа, які запрашаў яго ў госці. Гэта заўсёды выклікала вялікую ўдзячнасць гледачоў. З паездак прывозілася шмат яскравых уражанняў. Былі і забаўныя здарэнні.
Так, падчас знаходжання ў Венгрыі гаспадары пачаставалі сваіх гасцей такой прыгожай, аздобленай маляўнічым горным пейзажам, стравай, што тыя доўга не адважваліся паспрабаваць яе. У Кітаі да аднаго з нашых хлопцаў падыйшоў мясцовы жыхар, прыставіў сваю нагу да нагі госця, і, убачыўшы, што тая напалову большая, схапіўся рукамі за галаву і з лямантам кінуўся ў натоўп…
Непрыкметна прамільгнула дваццаць гадоў! А нестарэючы гурт вандроўных музыкаў прадаўжае свае творчыя сустрэчы з аматарамі «жывой» музыкі і народнага песеннага мастацтва. А іх заўсёды шмат. Вось колькі іх было, напрыклад, у маі 2013 года. Спачатку далі канцэрты на сцэнічных пляцоўках горада з нагоды 1 Мая і Дня Перамогі. Потым паследавала паездка ў Латвію, дзе 15 –16 мая праходзіў беларуска-латвійскі эканамічны форум у горадзе Даўгаўпілсе. Там разам з калектывамі з Мінска, Віцебска і Лунінца была дастойна прадстаўлена багатая беларуская песенная палітра.
А 19 мая разам з ансамблем гарадскога музычнага вучылішча «Контрданс» выступілі перад дэлегацыяй турэцкіх бізнесменаў, 21 мая – перад дэлегацыяй беларускіх пісьменнікаў, 24–25 мая ўпрыгожылі сваім рэпертуарам свята «Баранавіцкая вясна». Затым нястомныя песняры апынуліся ў Літве, дзе ў горадзе Друскінінкай з 27 па 29 мая праводзіўся другі літоўска-беларускі форум гарадоў-пабрацімаў. На ўрачыстасцях прысутнічалі пасол Беларусі ў Літве і пасол Літвы ў Беларусі, а таксама дэлегацыі гарадоў, у тым ліку і г. Баранавічы на чале з мэрам Віктарам Дзічкоўскім. Гурт «Фэст», адзіны прадстаўнік нашай краіны, у зале санаторыя «Беларусь» выступіў перад імі з вялікім канцэртам, паказаўшы дасягненні сваіх трох складаў: асноўнага, юнацкага і школьнага. Аб іх дасканалым майстэрстве сведчылі нястрымныя воплескі прысутных…
Будні ж гурта праходзяць у напружанай працы, настойліва шліфуюцца прыёмы выканання, абнаўляецца рэпертуар, шэрагі папаўняюцца маладымі здатнымі музыкамі, каб змена пакаленняў была забяспечана.
– За намі – невычэрпныя крыніцы спеўнай спадчыны нашага народа! – сёння кажа Іван Кусцінскі. – Наперадзе ж – няскораныя яшчэ вяршыні поспеху, да якіх мы будзем ісці нястомна і творча!
Ад гэтых яго слоў мне стала ўцешна на душы, у яе таксама завітала ўпэўненасць, што высокія мэты, да якіх імкнецца выбітны музычны калектыў – сапраўдны культурны брэнд, як цяпер кажуць, нашага горада – будуць дасягнуты. А на сэрца ляглі радкі:
Ці снег рыпіць, ці з высяў лье,
Як толькі ўрэжа «Фэст» са сцэны –
З душы злятае сум і мгненна,
І сэрца беларускае пяе!..
